Խաչիկ Դաշտենց
ԿԵՆՍԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Խաչիկ Դաշտենց ( Խաչիկ Տոնոյի Տոնոյան )՝ հայտնի հայ արձակագիր, բանաստեղծ
եւ թարգմանիչ։ Ծնվել է 1909 թ. ապրիլի 15-ին Սասնա Դաշտայան գյուղում՝
հովիվի ընտանիքում։ Հարազատ գյուղի անունով էլ հետագայում ընտրել է
իր գրական կեղծանունը։
Սասնա լեռներից մինչեւ Արեւելյան Հայաստան գաղթի դժվար ճանապարհին
շատ բան տեսավ ու ապրեց ապագա գրողը։ Թափառում էր որբանոցից որբանոց,
մինչեւ կանգ չառավ Ալեքսանդրոպոլի ( այժմյան՝ Գյումրի ) ամերիկյան
որբանոցում, ուր եւ ստացավ իր միջնակարգ կրթությունը։
1932 թվականին Դաշտենցը ավարտեց Երեւանի Պետական Համալսարանի լեզվագրական
ֆակուլտետը, իսկ 1940-ին՝ Մոսկվայի օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերենի
բաժինը։
Գրականության մեջ առաջին իսկ քայլերից Դաշտենցը դառնում է Հայքի ամենաընթերցվող
ու սիրված գրողներից մեկը։ Վաղ մանկուց նա կլանել էր ժողովրդական բանահյուսությունը,
պատմություններն ու հեքիաթները, կենցաղը, սովորույթներն ու ծեսերը,
որոնք հետագայում դարձան հեղինակի էպիկ արձակի հիմքը։
« Խոդեդան » (1950) եւ « Ռանչպարների
կանչը » վեպերում Դաշտենցը ներկայացրել է Եղեռնի ողբերգությունը։
1947-ին ստեղծել է Տիգրան Մեծ պատմական դրաման։
Դաշտենցի բանաստեղծությունները հրապարակվել են հետեւյալ հավաքածուներում՝
« Գիրք երգերի » (1932), « Գարնանային երգեր » (1934), «Բոց» (1936),
« Լեռնային ծաղիկներ » (1963)։
Խաչիկ Դաշտենցը հայտնի է նաեւ Շեքսպիրի բազմաթիվ թարգմանություններով,
ինչպես նաեւ Լոնգֆելոյի « Երգ Հայավատի մասին » պոեմի թարգմանությամբ։ |